Schoon Water voor Brabant en Treeport organiseerden dit jaar mede de Techniekdag Boomteelt Zundert bij Boomkwekerij Dams en hun buren Boomkwekerij Jos Willemsen en Zoon. Op zes locaties keken 150 bezoekers naar 20 demonstratie-objecten. De verschillende gedemonstreerde technieken legden vooral de nadruk op het voorkomen of reduceren van herbicidengebruik.
Niet chemisch, maar ook niet echt mechanisch: elektrische en lasergestuurde onkruiddoding
Andela nam de Electro Weeder mee. Deze doodt zeer rap het onkruid tussen de rijen. De machine maakt gebruik van sleepcontacten die het onkruid onder hoogspanning zetten en rijdt met 3-5 km per uur tussen de rijen door. Hierdoor wordt het onkruid verhit, waarna het direct afsterft inclusief de wortels. De stroomstoot gaat namelijk tot ongeveer 20 cm de grond in. Het gewas in de rijen wordt beschermd met platen. Het voordeel boven schoffelen is dat er geen zaaibed ontstaat voor nieuw onkruid: de grond blijft namelijk onberoerd. Ook overleeft het onkruid dit niet en kan het niet opnieuw in de grond nestelen. Op dit moment rijden er elf van in Nederland. De werking in bladhoudende planten moet nog wel goed getest worden, tijdens de demo was er wat bladschade zichtbaar.
Ook Escarda was aanwezig met hun laserweeder, die bovengronds met lasers de onkruiden doodt. Dit gebeurt zowel tussen als in de rij. Voor deze demo was het kleine model met twee lasers mee. Voor grotere bedrijven zijn er ook modellen met tot wel acht lasers beschikbaar. Het systeem maakt gebruik van een camera en AI-software om te identificeren welke plant verwijderd moet worden. De AI wordt getraind om soorten onkruiden te herkennen en deze gericht te raken. Het is ook mogelijk om juist het gewas te laten herkennen, om deze dan met rust te laten en alle andere planten te raken. Het systeem kan met een eigen trekker getrokken worden.
Bewustwording over perceelsafspoeling
Naast demonstraties van technieken was er ook ruimte voor bewustwording. Op het terrein van Willemsen bevindt zich een afspoelingsproef, opgezet vanuit Schoon Water. Celine Nieboer van het CLM: “Afspoeling vanaf het perceel is vaak onderbelicht, maar op deze manier kunnen gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten in het oppervlaktewater terechtkomen. Dit kan weer zorgen voor normoverschrijdingen in het water. Met name herbiciden, maar ook enkele fungiciden en insecticiden, worden nog regelmatig in te hoge concentraties in het oppervlaktewater aangetroffen.”
De opzet van de afspoelingsproef is al op verschillende locaties uitgevoerd, met verschillende bodemtypen, gewassen en maatregelen. Meerdere maatregelen lijken effect te hebben op de hoeveelheid afstromend water en de vracht aan nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen die daardoor in het water terechtkomt. Deze zijn ook te vinden op de toolbox-water.
Met de proef bij Willemsen worden meerdere dingen in kaart gebracht. Zo wordt er onderzocht of een hechter ervoor kan zorgen dat er minder gewasbeschermingsmiddelen afspoelen. Daarnaast wordt er gekeken naar de kwaliteit van de planten met organische bemesting, gangbare meststoffen of zelfs geen mest. René van Gastel van Groeibalans laat foto’s zien van de bemeste en onbemeste strook: “Geen verschil te zien. Doe vooraf een bodemanalyse, dan zie je of bemesting wel nodig is!”. Uit de bodemanalyse op dit perceel bleek dat er nog voldoende voedingsstoffen in de bodem zaten. Dat scheelt in de portemonnee én voorkomt afspoeling.
Onkruid verwijderen in de rij
Aanpaste armen
Een veelvoorkomend probleem is dat je tussen de rij vaak wel goed kan schoffelen, maar niet in de rij, waardoor onkruid het daar toch wint. In Zundert werden een aantal schoffeltechnieken getoond die hier rekening mee houden.
Van Tuijl Innovaties toonde de ‘Weedelete’, een schoffelmachine die onkruid “schilt zoals een appel”. De boom wordt niet aangetast door het gebruik van hun nieuwe tripelrotor, die kort (ca. 20 cm) op de grond zit. Het systeem is grondvolgend, dus het kan kort op dripirrigatie maar ook op meerstammige bomen. De druk op de grond en de breedte van de machine kan je zelf regelen en dus aanpassen op de teelt. Ook is het mogelijk om met een sensor de afstand van de zwenker op het product te meten: de zwenker past zich dan automatisch aan op een vooraf ingestelde afstand.
Ook Otto de Vree Techniek nam hun werktuig mee. Het Betuwse bedrijf toonde de Weed Profi. Deze heeft een arm waarmee afgetast wordt waar de boom zit. De arm zit vast aan een roterend centrum die de arm daarna weer terugzet, daarmee kan je zo’n 3 km/uur rijden. Het is ook mogelijk een vlak mes te gebruiken, waarmee je iets sneller kan, 7 km/uur. Als er schade gedetecteerd wordt, klappen de messen in. Ook hier willen ze snel gebruik gaan maken van een sensor die de afstand op het gewas in de gaten houdt. De machine van 300 kg volgt de grond en rust op een parallellogram. Hierdoor kan het geheel op 10 cm boven de grond meeveren en oneffenheden op de grond opvangen. De machine is aanpasbaar op de wensen van een bedrijf en kan zowel voorop als achterop gemonteerd worden.
Onkruid herkennen met AI
Mechan had de E-Vario Weeder mee, ontwikkeld door Lauwen Agro Engineering. Deze machine heeft een ingebouwde camera waarmee om de 30 cm een foto gemaakt wordt. Met behulp van deze foto’s wordt een AI-model getraind om het gewas te herkennen. Als het model goed is afgesteld, kan de machine met dunne schoffels het onkruid verwijderen, ook in de rij. De schoffel kan ook worden ingesteld op ‘agressiviteit’ en is achter de eigen trekker te hangen.
Naast de E-Vario Weeder bracht Mechan ook een robot mee: de Algro UP. Deze elektrisch aangedreven werktuigdrager is 75 kg zwaar en kost tussen de €30.000 en €50.000. Hij doet maximaal 8 uur met een accu en kan er twee dragen. Het is een autonome machine die gevolgd kan worden via een app. Daarom kan er ook ’s nachts mee gereden worden.
Schoffelen met lucht
Elco Machinebouw demonstreerde een prototype van een schoffelbalk die perslucht tussen de planten spuit. Zeker met de losse grond van dit voorjaar lijkt dit een effectieve manier om onkruid ook tussen de planten vandaan te krijgen. Het gewas zelf is sterk genoeg om te blijven staan. Omdat de grond niet zo diep wordt verstoord als met een schoffel, krijgt het onkruid niet veel kans om terug de grond in te gaan, waardoor het verdroogt in de zon. Zodra de machine op de markt komt, zal hij zo’n €60.000 kosten.
Andere technieken
Naast het verwijderen van onkruid, zijn ook andere vernieuwde technieken getoond, die helaas niet allemaal besproken kunnen worden. Zo is er de in breedte verstelbare plasticlegger van Huybrechts. Bij deze machine wordt de folie recht naar beneden geplaatst, waardoor het direct vastligt, zonder grond op het plastic. Je kan dus ook met zekerheid erlangs schoffelen.
Damcon was aanwezig met hun Tree Wrapper, die het inpakken van kluiten deels automatiseert. De machine kan kluiten inpakken van 40-70 cm in diameter. Het biologisch afbreekbare materiaal van het net is in zo’n 2-3 maanden afgebroken op contactpunten met de grond.
Globus was met verschillende machines aanwezig, van heel compacte voorbeelden zoals spuitkruiwagens tot de GlobusTrike en Globus E-Trike. Onder het motto ‘een lichte machine is beter voor gewasverzorging’. Alle machines waren multi-inzetbaar. Zo kan de GlobusTrike voor onkruidbestrijding gebruikt worden, maar ook als rijenbemester of ondersnijdmachine. De machines zijn elektrisch aangedreven via een Lithiumbatterij die via Bluetooth uit te lezen is.
Naast kluiten werden ook volledige bomen ingepakt. De bindmachine van Dutch Tree Machinery kan tot vier meter hoog van bovenaf bomen inpakken. Zo kan je makkelijk bij de uiteindes om deze vast te knopen of los te halen.
Basrijs had hun Schijfplanter mee, waarmee jonge bomen gemakkelijk in een rij geplant kunnen worden. De scheuten kunnen gevoed worden door een werknemer die veilig op de machine zit, terwijl een ander de trekker bestuurt. De machine maakt de geulen en plaatst de scheut rechtop in de geul.
